Czym TTIP różni się od EPAs

TTIP i EPAs to dwie najbardziej kontestowane w Europie umowy gospodarcze. Wiele je łączy, ale warto pamiętać też o fundamentalnych różnicach pomiędzy obydwoma porozumieniami.

Czym jest TTIP i EPAs

TTIP to Transatlantyckie Partnerstwo na rzecz Handlu i Inwestycji, znane również jako TAFTA (Transatlantycka Strefa Wolnego Handlu), negocjowane obecnie pomiędzy Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi.

EPAs to Umowy o partnerstwie gospodarczym pomiędzy UE a krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP).

Różnice między TTIP a EPAs

Chociaż wiele łączy obydwie umowy, należy pamiętać o podstawowych różnicach pomiędzy nimi.

TTIP EPAs
Umowa pomiędzy dwoma podmiotami o podobnym potencjale gospodarczym Umowa pomiędzy potęgą gospodarczą (UE) a krajami ubogimi (które posiadają skromny potencjał gospodarczy i znacznie mniejszą siłę negocjacyjną)
Umowa pomiędzy podmiotami o porównywalnej sile politycznej Umowa pomiędzy potęgą polityczną, a jej byłymi koloniami (na podstawie tzw. Umowy z Kotonu), wciąż uzależnionymi na różne sposoby od krajów europejskich
Umowa dwustronna (UE występuje jako jedna strona, w jej imieniu negocjuje Komisja Europejska, na podstawie mandatu przyznanego przez kraje członkowskie) Umowa wielostronna (kraje AKP podzielone są na bloki regionalne – najpierw 6, a potem 7 bloków)
Umowa przyczynia się do rozwoju ogólnoeuropejskiej polityki inwestycyjnej (Zgodnie z Traktatem lizbońskim polityka inwestycyjna jest polityką całej UE, chociaż w praktyce wiele krajów UE w dalszym ciągu prowadzi i będzie prowadzić własną politykę inwestycyjną i wciąż negocjuje nowe dwustronne umowy inwestycyjne). Umowa dzieli kraje AKP na mniejsze bloki. Jednym z powodów krytyki EPAs był fakt, że zaproponowany przez UE podział krajów Afryki na bloki szkodził procesom integracji regionalnej pomiędzy poszczególnymi państwami – a jest to jeden z najważniejszych dla krajów afrykańskich procesów gospodarczych.
Umowa handlowo-inwestycyjna Umowa handlowa (z elementem pomocy rozwojowej)

Podsumowując, pomimo podobieństw pomiędzy obydwoma umowami istnieją podstawowe różnice. Dlatego też nie można mówić, że EPAs to “afrykańsko-europejski TTIP”. Obydwa porozumienia zbyt wiele różni, aby można było tworzyć tak dalekie analogie.

Jeśli jednak pokusilibyśmy się o ocenę skutków TTIP i EPAs, to należałoby stwierdzić, że EPAs stanowi relatywnie o wiele większe zagrożenie dla krajów afrykańskich niż TTIP dla społeczeństw krajów europejskich.

Inne dwustronne umowy inwestycyjne (BITs)

Oprócz TTIP istnieje na świecie prawie 3000 (!) innych dwustronnych umów inwestycyjnych (ang. BITs – Bilateral Investment Treaties). Pośród tych, które są lub były negocjowane w ostatnim czasie, szczególną uwagę przyciągają m.in.:

  • CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement) – umowa handlowo-inwestycyjna między UE a Kanadą
  • TISA (Trade In Services Agreement) – umowa ws. usług pomiędzy 23 podmiotami (w tym m.in. UE i USA)
  • TPP (Trans-Pacific Partnership Agreement) – umowa pomiędzy 12 państwami w sprawie ochrony własności intelektualnej (uwaga: nie należy mylić TTIP z TPP)
  • BIT UE-Indie
  • BIT UE-Singapur
  • BIT UE-Myanmar
  • BIT UE-Chiny

Przeczytaj artykuły o podobnej tematyce:

, ,