Zapraszamy do lektury raportu autorstwa Maude Barlow pt. “Przeciwko TTIP, CETA i ISDS: Lekcje z Kanady”.
Ze Wstępu:
W 1989 r. Kanada i Stany Zjednoczone podpisały amerykańsko-kanadyjską umowę o wolnym handlu (CUSTA). W 1994 r. oba te kraje oraz Meksyk podpisały Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu (NAFTA). Te dwa porozumienia stały się wzorcem dla nowej generacji dwustronnych i regionalnych umów handlowych.
W wyniku umowy CUSTA Kanada straciła znaczną część swojej bazy produkcyjnej, ponieważ amerykańskie korporacje zamknęły fabryki na terenie Kanady i przeniosły je za granicę. Kanada zrzekła się także kontroli regulacyjnej nad swoimi zasobami energii. Układ NAFTA wprowadził też mechanizm rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem (ISDS), w ramach którego przedsiębiorstwa z tych trzech krajów mogą pozywać rządy za zmianę przepisów czy polityki, gdy uznają, że taka zmiana negatywnie wpłynie na ich wyniki finansowe.
Dziedzictwo układu NAFTA jest wciąż żywe i widoczne zarówno w transatlantyckim partnerstwie handlowo-inwestycyjnym (TTIP) między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi, jak i w kompleksowej umowie gospodarczo-handlowej (CETA) między UE a Kanadą.
Chociaż porozumienia te wprowadzają wiele innowacji w handlu, zawierają jednocześnie klauzule dotyczące ISDS, które są szczególnie kontrowersyjne w Europie.
W wyniku zawarcia układu NAFTA Kanada jest najczęściej pozywanym przez inwestorów państwem wśród krajów rozwiniętych, a Kanadyjczycy mogą podzielić się ważnymi doświadczeniami z Europejczykami, którzy stoją wobec wyzwań związanych z TTIP i CETA.
Niniejszy dokument jest ostrzeżeniem dla Europejek i Europejczyków.
O Autorce:
Mau
de Barlow, laureatka „alternatywnego Nobla”, specjalizuje się w tematyce wolnego handlu I inwestycji, badając szczególnie skutki umowy NAFTA, która w 1995 r. utworzyła pierwszą na świecie strefę wolnego handlu pomiędzy USA, Kanadą i Meksykiem i stanowi model dla dziś przygotowywanych umów TTIP (UE-US) i CETA (UE-Kanada). Barlow posiada 11 tytułów doctor honoris causa, jest autorką licznych raportów i 17 książek dotyczących m. in.„MAI: Umowa wielostronna w sprawie inwestycji i zagrożenie dla kanadyjskiej suwerenności” oraz „Globalne Starcie: Jak nowi aktywiści walczą z globalnymi rządami korporacji”. Jest przewodniczącą kanadyjskiej organizacji pozarządowej Council of Canadians, zasiada też w zarządzie międzynarodowych organizacji Food and Water Watch i International Forum on Globalization, gdzie m. in. zajmuje się kwestią prawa do wody jako jednego z praw człowieka.
11-12 kwietnia Maude Barlow odwiedziła Warszawę by opowiedzieć o skutkach umowy NAFTA i przestrogach płynących dla Polski z tego doświadczenia. Szczególną uwagę poświęci wpływowi wolnego handlu na kwestie rolnictwa, arbitraż ISDS i współpracę regulacyjną.
Maude Barlow, Przeciwko TTIP, CETA i ISDS: Lekcje z Kanady, Warszawa 2016
Wydawca: Council of Canadians na licencji CC BY-NC-SA 2.0
Redakcja polskiej wersji: IGO.
