10 lat po wybuchu światowego kryzysu finansowego nadchodzi kolejny kryzys: aż 40% krajów najuboższych jest zagrożonych kryzysem zadłużenia. Stawia to pod znakiem zapytania realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju.
10 lat po wybuchu światowego kryzysu finansowego nadchodzi kolejny kryzys: aż 40% krajów najuboższych jest zagrożonych kryzysem zadłużenia. Stawia to pod znakiem zapytania realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju, które miały trwale poprawić sytuację szczególnie w tych krajach. To ważne, bo zaledwie cztery dni temu ONZ poinformowała, że problem głodu znów się nasila – od trzech lat liczba głodnych i niedożywionych rośnie i wynosi już 821 milionów. Krajom tonącym w długach trudno będzie walczyć z głodem.
Wśród krajów krajów najuboższych 7 państw jest już w kryzysie zadłużenia; 6 z nich to kraje w Afryce Subsaharyjskiej (Czad, Mozambik, São Tomé i Príncipe, Sudan Południowy, Sudan i Zimbabwe). Kolejne 24 państwa w grupie krajów najuboższych obarczone są wysokim ryzykiem popadnięcia w kryzys zadłużenia. Oznacza to, że problem ten dotyczy obecnie aż 40% państw najuboższych.
10. rocznica kryzysu finansowego zbiega się z alarmującym raportem ONZ sprzed kilku dni [1], z którego wynika, że problem głodu na świecie od trzech lat znowu rośnie i osiągnął poziom notowany ostatnio 10 lat temu. Liczba osób cierpiących głód i niedożywienie wzrosła z 804 mln w 2016 r. do 821 mln w 2017 r. Wiele z tych osób mieszka w krajach najuboższych, które są zagrożone obecnym kryzysem zadłużenia.
W przeciwieństwie do poprzednich kryzysów zadłużenia z lat 80. i 90. XX wieku, obecnie większość kredytów krajów ubogich zostało zaciągniętych u prywatnych wierzycieli. Dotychczasowe sposoby rozwiązywania problemów zadłużenia w mniejszym stopniu pomagają ubogim krajom zadłużonym, gdy wierzycielem są prywatne banki, a nie instytucje państwowe.
Kraje rozwijające się uzyskiwały kredyty od prywatnych wierzycieli kilka lat temu, w wyniku stosowanej przez Europę i Stany Zjednoczone polityki poluzowania polityki pieniężnej, która była sposobem przeciwdziałania kryzysowi finansowemu. Udzielanie pożyczek krajom ubogim miało przynieść inwestorom większe zyski. Jak informowała w tym tygodniu europejska sieć organizacji Eurodad [2], obecnie kraje rozwijające się nie są w stanie wykupić wszystkich obligacji i spłacić długów zaciągniętych w ciągu ostatniej dekady.
Organizacje pozarządowe od dawna nawołują o stworzenie nowego światowego mechanizmu rozwiązywania problemu zadłużenia, odpowiedniego do złożonych realiów tego problemu. Taki mechanizm jak do tej pory nie powstał, choć w 2015 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ wydało rezolucję początkującą stworzenie rozwiązania w tej sprawie [3].
Jak pisał Międzynarodowy Fundusz Walutowy w swoim raporcie z tego roku [4], „słaby wzrost dochodów na osobę oraz malejące inwestycje w wielu krajach najuboższych są poważnym problemem w pierwszych latach realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju” oraz „Rosnący poziom zadłużenia doprowadził do większej podatności tych krajów na problemy. Chociaż ryzyko związane z długiem w większości krajów najuboższych jest opanowane, to około 40 procent krajów najuboższych boryka się z istotnymi wyzwaniami związanymi z zadłużeniem – to wzrost z 21 procent notowanych w 2013 r. Dziewięć z dwunastu krajów, które przesunęły się z poziomu ‘niskie/umiarkowane ryzyko’ do ‘wysokie ryzyko/kryzys’ to kraje Afryki Subsaharyjskiej”.
W grupie państw najuboższych jest 59 państw, których ludność stanowi jedną piątą ludzkości.
Przypisy:
[1] Por. FAO, IFAD, UNICEF, WFP and WHO. 2018. The State of Food Security and Nutrition in the World 2018. Building climate resilience for food security and nutrition. Rome, FAO
[2] Por. Eurodad, Kryzys: 10 lat później – Świat zadłużony jak nigdy wcześniej
[3] Por. ONZ, Basic Principles on Sovereign Debt Restructuring Processes
[4] Por. IMF, Macroeconomic Developments and Prospects in Low-Income Developing Countries
Publikacja powstała w ramach projektu współfinansowanego w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. www.polskapomoc.gov.pl
Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej. Za treści wyrażone w tym materiale odpowiada wyłącznie Instytut Globalnej Odpowiedzialności. Opinie te w żadnym wypadku nie wyrażają oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej.