Międzynarodowy Dzień Walki Chłopskiej

peasant_dayW rocznicę masakry 19 brazylijskich chłopów walczących o sprawiedliwość i protestujących przeciwko wysiedleniom w 1996 r., 17 kwietnia został ogłoszony przez organizacje rolnicze Międzynarodowym Dniem Walki Chłopskiej. Aby uczcić pamięć ofiar, w różnych krajach co roku organizowane manifestacje, odczyty i spotkania poświęcone tematyce rolniczej i produkcji żywności.

W tym roku ruch La Via Campesina, zrzeszający organizacje chłopskie z całego świata, uznał utrudniony dostęp do ziemi i zjawisko jej zawłaszczania za aktualnie najpoważniejsze zagrożenia dla bezpieczeństwa i suwerenności żywnościowej na świecie. Dlatego też tegoroczne święto obchodzone jest pod hasłem: „Ziemia dla chłopów!”. W tym samym czasie europejski ruch na rzecz suwerenności żywnościowej Nyeleni Europe, blisko związany z Via Campesiną, wzywa do tygodnia akcji na rzecz suwerenności żywnościowej i walki o odzyskanie społecznej kontroli nad  produkcją żywności w opozycji do agrobiznesu i przemysłowego systemu jej produkcji. Nyeleni Europe zachęca do wprowadzenia zmian w krajowych i europejskich przepisach, tak aby powstrzymać zawłaszczanie ziemi i wody, wspierać produkcję lepszej żywności po cenach bardziej sprawiedliwych dla rolników, zagwarantować suwerenność nasion i powstrzymać promocję nasion modyfikowanych genetycznie, wspierać alternatywne sieci dystrybucji i zmniejszyć władzę supermarketów, powstrzymać spekulację żywnością i politykę wspierającą agropaliwa, oraz ogólnie wspierać rolnictwo bardziej przyjazne dla środowiska, które przyczyni się do ochłodzenia planety.

Zobacz film: Nyeleni Europe 2011 – European Forum for Food Sovereignty – Krems, Austria 16-21 August (English Subtitles) from NyeleniEurope onVimeo.

Czym jest suwerenność żywnościowa?

Zgodnie z deklaracją Nyeleni sformułowaną w Mali w 2007 r. suwerenność żywnościowa to prawo ludzi do zdrowej i odpowiedniej kulturalnie żywności, produkowanej w sposób zrównoważony i bezpieczny ekologicznie, a także ich prawo do kształtowania własnej polityki żywnościowej i rolnej.

Suwerenność żywnościowa to całościowe spojrzenie na produkcję żywności oraz prawa jej konsumentów i producentów. Obejmuje takie aspekty jak sposób produkcji i konsumpcji żywności, rodzaj jedzenia jaki spożywamy, prawa pracowników i obywateli, wpływ produkcji żywności na środowisko, alternatywne systemy dystrybucji żywności, system badań partycypacyjnych, politykę żywnościową i rolną gwarantującą suwerenność i demokrację.

Dlaczego zawłaszczanie ziemi?

Aktualnie promowany model rozwoju oparty na przemysłowym rolnictwie i ogromnych monokulturowych plantacjach, oraz związanym z tym wywłaszczaniem chłopów i ludności wiejskiej nazywany jest przez ruchy rolnicze i organizacje społeczeństwa obywatelskiego zawłaszczaniem ziemi (ang. land grabbing). Jest to globalne zjawisko, które przyczynia się do zwiększenia kontroli nad cennymi zasobami naturalnymi, jak ziemia i woda, niezbędnymi dla zapewnienia bezpieczeństwa i suwerenności żywnościowej ludzi na całym świecie, w rękach nielicznych, potężnych zagranicznych inwestorów, właścicieli plantacji, firm wydobywczych, energetycznych, przemysłu turystycznego, elit rządzących itp. Dla ludzi zamieszkujących dane tereny oznacza to wysiedlenia i łamanie ich praw człowieka w tym prawa do żywności, wody i odpowiednich warunków zamieszkania. Zawłaszczanie ziemi odpowiedzialne jest także za wzrost ubóstwa, rozpad społeczny i zanieczyszczenie środowiska. Zjawisko to dotyka nie tylko tradycyjnie najbardziej wrażliwe na wykorzystanie kraje Południa: zaangażowane są w nie korporacje mające siedziby w Stanach Zjednoczonych, Europie, Chinach, Meksyku, Brazylii, Rosji, Indiach, Chinach, Republice Południowej Afryki, Tajlandii, Malezji, Indonezji, Korei Południowej i innych krajach.

Warto zaznaczyć, że także instytucje finansowe, takie jak prywatne banki, fundusze emerytalne i inwestycyjne stały się potężnymi aktorami odgrywającymi znaczącą rolę w finansowaniu zawłaszczania ziemi poprzez finansowanie niektórych projektów inwestycyjnych i nabywaniu ziemi na wielką skalę.

Liczne ruchy społeczne i rolnicze, w tym Via Campesina sprzeciwiają się także działaniom Banku Światowego i regionalnym bankom rozwoju, mającym na celu promowanie przepisów i praw ułatwiających inwestorom korporacyjnym przejmowanie kontroli nad zasobami naturalnymi, w tym poprzez promocję tzw. zasad odpowiedzialnego inwestowania w rolnictwie (RAI). Zasady te, chociaż w teorii mają na celu powstrzymanie nadużyć, w rzeczywistości stanowią legitymizację zawłaszczania ziemi rolnej przez państwowych i prywatnych inwestorów, zagrażając suwerenności żywnościowej ludności wiejskiej i ich prawu do ziemi i innych zasobów naturalnych.

Dowiedz się więcej i podejmij działania

Więcej informacji na temat suwerenności żywnościowej i zawłaszczania ziemi znajdziesz na stronach internetowych Instytutu Globalnej Odpowiedzialności (igo.org.pl oraz www.silnepoludnie.org.pl/zywnosc-jest-prawem) oraz Polskiej Zielonej Sieci (www.globalnepoludnie.pl), a także w publikacjach:

  • Dynamika zawłaszczania ziemi w Azji południowo-wschodniej: zrozumieć rolę Europy. Instytut Globalnej Odpowiedzialności, Warszawa 2011 r.
  • Kierunek Południe. Gdzie szukać źródeł? Instytut Globalnej Odpowiedzialności, Warszawa 2011 r.
  • Ręce precz od ziemi. Podejmijmy działania przeciw zawłaszczaniu ziemi. Instytut Globalnej Odpowiedzialności, Warszawa 2011 r.
  • Zawłaszczanie ziemi. Przegląd typów i studia przypadków. Instytut Globalnej Odpowiedzialności, Warszawa 2011 r.
  • Marcin Gerwin, Żywność i demokracja. Wprowadzenie do suwerenności żywnościowej. Polska Zielona Sieć, Kraków 2011.

Wszystkie publikacje Instytutu Globalnej Odpowiedzialności dostępne są w wersji elektronicznej do pobrania ze strony: igo.org.pl/publikacje/nasze-publikacje lub do zamówienia w wersji papierowej.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej i być informowany o prowadzonych działaniach, śledź naszą stronę na facebooku, twitterze, lub napisz:  .

Tekst oparty na materiałach Nyeleni Europe (www.nyelenieurope.net) oraz La Via Campesina (www.viacampesina.org) oraz kampanii Na swoim Instytutu Globalnej Odpowiedzialności (igo.org.pl/na-swoim).

Przeczytaj artykuły o podobnej tematyce: