Raport Eurodad pt. “Rozwój. Odwiązany”

Pomoc. OdwiązanaPonad połowa pomocy przeznaczonej na zamówienia publiczne wciąż trafia do firm z krajów zamożnych – prawie dwie dekady ogłoszeniu zobowiązania do zakończenia „wiązania” pomocy

  • Stany Zjednoczone, Australia i Wielka Brytania najgorzej – co najmniej 9 na 10 dolarów wykazanych jako pomoc rozwojowa idzie do firm z tych krajów.
  • Szacunkowy koszt tego, że nie można swobodnie dobierać towarów i usług, wynosił w 2016 r. pomiędzy 1,95 a 5,43 miliarda dolarów.

Nowy raport wydany przez Eurodad 24.09.2018  r. pokazuje, że kraje bogate przekazują do firm ze swoich krajów ponad połowę kwot wydawanych w ramach pomocy rozwojowej realizowanej poprzez zamówienia publiczne. Stoi to w sprzeczności z obietnicą daną publicznie 17 lat temu, że kraje świadczące pomoc nie będą faworyzowały firm ze swoich krajów – mechanizm ten zwany jest „wiązaniem” pomocy.

Wyniki nowego badania pokazują, że tylko w 2016 r. około 25 miliardów dolarów oficjalnej pomocy rozwojowej* – co stanowi prawie jedną szóstej Rzeczywistej Pomocy** – zostało wykazane jako „formalnie wiązane”. Bliższe spojrzenie na dane pokazuje, że darczyńcy przekazali firmom ze swoich krajów jeszcze więcej – przez zjawisko nazywane „nieformalnym” wiązaniem pomocy.

Najgorzej wypadają Stany Zjednoczone, Australia i Wielka Brytania. Wszystkie te kraje przekazały firmom ze swoich krajów nie mniej niż 90 procent pomocy realizowanej poprzez zamówienia publiczne. Pomimo to, Wielka Brytania i Australia publicznie wykazywały, że 100 procent ich pomocy jest „niewiązana”.

Polly Meeks, ekspertka Europejskiej Sieci ws. Zadłużenia i Rozwoju (Eurodad) i autorka raportu „Rozwój. Odwiązany” (ang. „Development, Untied”) powiedziała: – Zamówienia publiczne na dobra i usługi stanowią prawie połowę kwot wydanych przez rządy. Jest to zatem duża część budżetów na pomoc rozwojową, w 2015 r. część ta stanowiła 55 miliardów dolarów. Wiele z tych rządów-darczyńców wielokrotnie przyznawało, że „odwiązanie” pomocy to jeden ze sposób, by osiągnąć lepsze wyniki w walce z ubóstwem i nierównościami na świecie. Jednak – jak pokazuje nasz raport – rządy te często nie podstępują tak, jak mówią.

Skutki wiązania pomocy dla krajów globalnego Południa (krajów rozwijających się) są zbyt wszechstronne, żeby oszacować je w pełni. Jednak – jak ostrożnie szacuje Eurodad – bezpośredni koszt, tzn. koszt tego, że nie można wybrać produktów i usług po najlepszych cenach – wynosił w 2016 r. pomiędzy 1,95 a 5,43 miliarda dolarów. Szacunki te nie obejmują znacznie większych kosztów wynikających ze straconych szans na uruchomienie długofalowego rozwoju gospodarczego, społecznego i w zakresie środowiska naturalnego.

Ponadto raport wyjawia, że:

  • firmy z krajów globalnego Południa przegrywają konkursy o kontrakty w ramach zamówień publicznych szczególnie w bardziej lukratywnych sektorach, jak np. pomoc techniczna;
  • zdarza się, że nawet wtedy, gdy wygląda na to, że kontrakt prowadzony jest przez firmę z globalnego Południa, głównymi graczami są firmy mieszczące się na globalnej Północy.

Proste sposoby na otwarcie zamówień publicznych na firmy z krajów globalnego Południa są opisane od wielu lat. Jednak dane z 18 agend rządowych świadczących pomoc rozwojową, które odpowiedziały na ankietę Eurodad, pokazują, że informacje o tych prostych sposobach wciąż są ignorowane. Darczyńcy rządowi nie umieszczają ogłoszeń o przetargach w lokalnych mediach, wciąż ustalają bardzo wysokie sumy przetargów, a postępowania konkursowe prowadzone są często tylko w językach krajów, z których pochodzą darczyńcy, a nie w lokalnych językach krajów globalnego Południa.

Polly Meeks powiedziała: – Jeśli rządy-darczyńcy chcą naprawdę zmaksymalizować wpływ pomocy rozwojowej w krajach globalnego Południa – a nie tylko dla własnych firm – to powinny pilnie podjąć działania, by „odwiązać” pomoc i procedury zamówień publicznych.

Pełny raport oraz skrót raportu znajdują się na stronie www.eurodad.org/development-untied-2018.

Przypisy:

* Wnioski z raportu pt. „Rozwój. Odwiązany” (ang. „Development, Untied”), który opiera się na najnowszych dostępnych danych (na ogół z 2016 r.). Podana dana obejmuje tylko kontrakty wykazane przez dany kraj do Komitetu Pomocy Rozwojowej OECD. Jest prawdopodobne, że gdyby dane były bardziej kompletne, to wykazane zostałyby jeszcze kolejne kontrakty przyznane firmom z krajów, z których są rządy-darczyńcy.

** Rzeczywista pomoc (ang. „Real ODA”) to wartość oficjalnej pomocy rozwojowej, która jest t faktycznie dostępna na inicjatywy mające zredukować ubóstwo i nierówności w krajach globalnego Południa. Więcej informacji na ten temat znajduje się w raporcie.

Przeczytaj artykuły o podobnej tematyce:

,